Άργος: Η ανόρθωση της χαμένης περηφάνιας και η ελπίδα της οικονομικής ανάκαμψης

Το κάστρο της Λάρισας του Άργους κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο το 1992. Παρ όλο που πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα και πιο ιστορικά κάστρα στην Ελλάδα, χτισμένο σε τοποθεσία που είχε οχυρωθεί από τους προϊστορικούς χρόνους. Είχε αφεθεί στην τύχη του από την τελευταία του χρήση, κατά την διάρκεια του Β` παγκοσμίου πολέμου, έως και σήμερα. Σπασμωδικές προσπάθειες αναστήλωσης και συντήρησης, προσέφεραν την ανολοκλήρωτη ελπίδα της αποκατάστασής του και της επισκεψημότητάς του.

Την περίοδο της 7ετίας έγιναν ορισμένες κακότεχνες αναστηλώσεις με την χρήση εμφανούς μπετόν(!) οι οποίες έμελε να είναι και οι τελευταίες, έως τις παρεμβάσεις μέσω ΕΣΠΑ.

 

 

 

Η διαχρονική σημασία του κάστρου

Το κάστρο οικοδομήθηκε κατά τους προϊστορικούς χρόνους και βρίσκεται σε ύψος 287 μέτρων, στα δυτικά της πόλης. Η βάση του σε ορισμένα σημεία έχει ογκόλιθους, που μας θυμίζουν τα κυκλώπεια τείχη. Τον 5ο και 6ο αι. π.Χ. οι Αργείοι επισκεύασαν και συμπλήρωσαν το τείχος, ακολουθώντας τα παλαιότερα ίχνη. Οι πρώτοι που εποίκισαν το Άργος ήταν οι Πελασγοί και οι ονομασίες είναι πελασγικές. Η Λάρισα, που πήρε το όνομά της από την κόρη του μυθικού Πελασγού. Πλέον σήμερα έχουν ταυτιστεί οι λέξεις  «Άργος» με τον κάμπο και «Λάρισα» με την ακρόπολη. 

 

 

Οι παρεμβάσεις του ΕΣΠΑ

Το πρόγραμμα συντήρησης και ανάδειξής του Κάστρου Λάρισας του Άργους ξεκίνησε το 2013 μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ, με προϋπολογισμό 945.000 ευρώ και υπό την επίβλεψη της 25ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. 
Σύμφωνα με δημοσίευμα της δημοσιογραφικής ιστοσελίδας «anagnostis.org» (30/06/2014):  Μεταξύ των εργασιών που προβλέπονταν ήταν η απομάκρυνση μπαζών από παλαιότερες ανασκαφές -μέσω ανασκαφικής μεθόδου- σε όλες τις εκτάσεις οι οποίες σταδιακά «μπαζώθηκαν». 

Κύρια μέριμνα θα λαμβανόταν για την προστασία των επισκεπτών. Όπου υπήρχε κίνδυνος κατάρρευσης ή εμφανίζονταν ρηγματώσεις και διακοπές του αρχικού περιγράμματος της τειχογραμμής, θα πραγματοποιηούντο τοπικές επεμβάσεις. Επίσης, θα καθαρίζονταν οι όψεις και η στέψη των τειχών από χώματα, βλάστηση και σαθρά κονιάματα, ενώ για τη συγκράτηση του πυρήνα θα συμπληρώνονταν οι λιθοδομές στα εξωτερικά τμήματα που είχαν καταρρεύσει. 
Από αυτά πράγματι έγινε σε μεγάλο μέρος, όμως το έργο παρέμεινε ανολοκλήρωτο στο βορειοανατολικό μέρος του εσωτερικού τοίχους, ενώ στο εξωτερικό τείχος δεν παρατηρήσαμε καμία σημαντική αλλαγή σε σχέση με πριν.

 

Ο περίπατος στο Κάστρο θα περιλάμβανε μια βασική διαδρομή περιήγησης, που θα διευθετείτο με βάση τη σχετική ιστορική και αρχιτεκτονική τεκμηρίωση, ενώ τα μονοπάτια που ήδη υπάρχουν στο εσωτερικό του θα τροποποιηθούν και θα συμπληρωθούν όπου είναι αναγκαίο. Μια ματιά μέσα στον αρχαιολογικό χώρο πέρα από μερικές πινακίδες με σημάνσεις δεν μπορεί να διακρίνει κανείς μονοπάτια, ούτε να περιηγηθεί με ασφάλεια από την μια μεριά του κάστρου στην άλλη. Όσο για τους συμπολίτες μας με κινητικά προβλήματα, δεν υπάρχει η παραμικρή πρόβλεψη για την μετακίνησή τους, στερώντας τους την δυνατότητα περιήγησης.

Η κεντρική είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο θα μεταφέρετο στο νότιο τμήμα του εσωτερικού περιβόλου, στη θέση του προμαχώνα, ενώ η πρόσβαση -που ήταν  πολύ δύσκολη- θα διαμορφωνόταν με λιθόστρωτο μονοπάτι. Εδώ πράγματι έχει γίνει σημαντική δουλειά και έχει αναδειχτεί η κύρια είσοδος καθώς και κατασκευάστηκαν σκαλοπάτια που οδηγούν εκεί. Επίσης διανοίχτηκε και μια εσωτερική πύλη που συνέδεε το μέσα κάστρο με τον εξωτερικό του περίβολο.

Επιπλέον, επρόκειτο να δημιουργηθούν χώροι στάσης με καθιστικά και ενημερωτικές πινακίδες για το μνημείο και την πολιτιστική τοπογραφία της ευρύτερης περιοχής -το Κάστρο προσφέρει μοναδική πανοραμική θέα της Αργολίδας-, ενώ ο χώρος στάθμευσης οχημάτων που ήδη υπάρχει θα διαπλατύνετο και θα διαστρωνόταν με χαλίκι. Ένα καθιστικό όλο κι όλο διακρίναμε μέσα στα χορτάρια, ενώ δεν ανακαλύψαμε πινακίδες με την πολιτιστική τοπογραφία της Αργολίδας, όπως αναφερόταν στην μελέτη. Ίσως κι αυτές να είχαν καλυφτεί από τα ξερόχορτα που δεν φρόντισε κανείς να κοπούν παρά το άσχημο παράδειγμα με την φωτιά στον αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών. Όσο αφορά τον χώρο στάθμευσης οι αλλαγές ήταν τόσο μικρές με την κατάσταση που επικρατούσε πριν απ` αυτές, που περνούν απαρατήρητες. 

Στο Νότιο τμήμα των εξωτερικών τειχών και προς ανατολάς ένα ρήγμα στα τείχη, ενδεχομένως από τον βομβαρδισμό τους από τον Μοροζίνη που χρόνια χρησιμοποιείτο ως είσοδος στο κάστρο, αντί να συμπληρωθεί, τοποθετήθηκε στο ήμισυ του ανοίγματος μια μεταλλική είσοδος για να προστατεύει τους διερχόμενους από πτώσεις λίθων των τειχών!

Η σημαντικότητα των έργων για την τοπική κοινωνία

Το κάστρο του Άργους δεν αποτελεί μόνο σημείο αναφοράς των ιστορικών και των αρχαιολόγων για την διαχρονική σημασία του, αλλά αποτελεί συνδετικό κρόκο των Αργείων, των κατοίκων μιας πόλης που στιγμή δεν έμεινε ακατοίκητη πλέον των 5000 ετών. Είναι η κορωνίδα μιας πόλης ολάκερης η οποία δεν ζει από την ιστορία της, όπως άλλες, αλλά ζει για την ιστορία της. Τα έργα τα οποία επιτελέστηκαν, έστω και με ελλείψεις, έδωσαν και πάλι αίγλη και ελπίδα σε μια πόλη που είχε πάντα το βλέμμα της στραμμένο στα κάστρα της.

Εκεί που ο Διομήδης τοποθέτησε το ξόανο της Αθηνάς από την Τροία, εκεί που κατέφυγε η Τελέσιλλα και νίκησε των τρομερό στρατό των Σπαρτιατών του Κλεομένη, εκεί που ο Δημήτριος Υψηλάντης αντιστάθηκε στον Δράμαλη, εκεί που τα σημάδια του Β` παγκοσμίου πολέμου έχουν αφήσει τα ίχνη τους. Ποτέ ένα κάστρο δεν ήταν τόσο δεμένο με την ιστορία μιας πόλης ανά τους αιώνες. Αυτό φάνηκε όταν τα πρώτα έργα χρηματοδοτούμενα από το ΕΣΠΑ άρχισαν να ζωντανεύουν τα «χτένια», τις πολεμίστρες και να ξαναορθώνεται μαζί τους και η πίστη του πληθυσμού μιας πόλης για το μέλλον της, ελπίζοντας το κάστρο τους να αποτελέσει πηγή φιλίας και γνωριμίας για τους επισκέπτες και τουριστική οικονομική αναγέννηση για μια πόλη που κάποτε χάρισε το όνομά της σε όλους τους έλληνες και σήμερα βρίσκεται στην σκιά της λήθης.