Κώδικας συμπεριφοράς κατά της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από κοινού με το Facebook, το Twitter, το YouTube και τη Microsoft («επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών») παρουσίασαν έναν κώδικα συμπεριφοράς που περιλαμβάνει σειρά δεσμεύσεων για την καταπολέμηση της διάδοσης ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο στην Ευρώπη.
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών στηρίζουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην προσπάθειά τους να αντεπεξέλθουν στην πρόκληση του να διασφαλίσουν ότι οι διαδικτυακές πλατφόρμες δεν θα παρέχουν τη δυνατότητα στην ρητορική μίσους να εξαπλώνεται παράνομα σαν ιός στο διαδίκτυο. Μοιράζονται δε, από κοινού με άλλες πλατφόρμες και επιχειρήσεις κοινωνικής δικτύωσης, συλλογική ευθύνη αλλά και υπερηφάνεια για την προώθηση και διευκόλυνση της ελευθερίας έκφρασης σε ολόκληρο τον κόσμο του διαδικτύου. Ωστόσο, η Επιτροπή και οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών αναγνωρίζουν ότι η παράνομη διάδοση ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο έχει αρνητικές συνέπειες όχι μόνο για τις ομάδες ή τα πρόσωπα κατά των οποίων στρέφεται, αλλά και για όσους υπερασπίζονται ανοικτά την ελευθερία, την ανοχή και την αποφυγή των διακρίσεων στις ανοικτές κοινωνίες μας, ενώ δημιουργεί κλίμα που δυσχεραίνει τον δημοκρατικό διάλογο στις διαδικτυακές πλατφόρμες.
Για να αποτραπεί η παράνομη διάδοση ρητορικής μίσους, είναι ουσιώδες να διασφαλιστεί ότι τα συναφή εθνικά νομοθετήματα μεταφοράς της απόφασης-πλαισίου του Συμβουλίου για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας εφαρμόζονται πλήρως από τα κράτη μέλη τόσο στο διαδικτυακό περιβάλλον όσο και έξω απ’ αυτό. Ενώ η αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων που ποινικοποιούν τη ρητορική μίσους εξαρτάται από την ύπαρξη ενός στιβαρού συστήματος επιβολής ποινικών κυρώσεων στα πρόσωπα που υποπίπτουν σε πράξεις ρητορικής μίσους, η αντιμετώπιση αυτή πρέπει να συμπληρώνεται με δράσεις που θα επιδιώκουν να διασφαλίσουν ότι η ρητορική μίσους στο διαδίκτυο θα εξετάζεται εσπευσμένα από διαδικτυακούς διαμεσολαβητές και πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, σε εύθετο χρονικό πλαίσιο μετά την παραλαβή έγκυρης σχετικής ειδοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό, για να θεωρηθεί ορισμένη ειδοποίηση ως έγκυρη, θα πρέπει να είναι επαρκώς ακριβής ή/και τεκμηριωμένη.
Η Vĕra Jourová, Επίτροπος της ΕΕ αρμόδια για τη Δικαιοσύνη, τους Καταναλωτές και την Ισότητα των Φύλων, δήλωσε σχετικά: «Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις μάς υπενθύμισαν την επιτακτική ανάγκη για την αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο. Δυστυχώς,τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν ένα από τα εργαλεία που χρησιμοποιούν οι τρομοκρατικές ομάδες για τη ριζοσπαστικοποίηση νέων και οι ρατσιστές για την εξάπλωση βίας και μίσους. Με τη συμφωνία αυτή κάναμε ένα σημαντικό βήμα προόδου για να διασφαλίσουμε ότι το διαδίκτυο παραμένει ένας χώρος ελεύθερης και δημοκρατικής έκφρασης, με σεβασμό στις ευρωπαϊκές αξίες και τους νόμους. Χαιρετίζω τη δέσμευση διεθνών επιχειρήσεων τεχνολογίας πληροφοριών να εξετάζουν την πλειονότητα των έγκυρων ειδοποιήσεων για την απόσυρση ρητορικής μίσους σε λιγότερο από 24 ώρες και, εφόσον απαιτείται, να αποσύρουν το εν λόγω περιεχόμενο ή να απενεργοποιούν την πρόσβαση σ’ αυτό.»
Η Επικεφαλής του τμήματος Δημόσιας Πολιτικής του Twitter για την Ευρώπη, Karen White, σχολίασε: «Οι απεχθείς συμπεριφορές δεν έχουν θέση στο Twitter και θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε αποφασιστικά αυτό το ζήτημα μαζί με τους συνεργάτες μας από τον κλάδο και την κοινωνία των πολιτών. Παραμένουμε προσηλωμένοι στην ελεύθερη ροή των tweets. Ωστόσο, υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ της ελευθερίας της έκφρασης και της συμπεριφοράς που υποδαυλίζει τη βία και το μίσος. Παράλληλα με την ανάληψη δράσης κατά της απεχθούς συμπεριφοράς που παραβιάζει τους κανόνες του Twitter, αξιοποιούμε τις απίστευτες δυνατότητες της πλατφόρμας για την ενίσχυση της θετικής έκφρασης, την καταπολέμηση των προκαταλήψεων και την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών της μισαλλοδοξίας. Προσβλέπουμε σε περαιτέρω εποικοδομητικό διάλογο για το θέμα αυτό μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των κρατών μελών, των εταίρων μας στην κοινωνία των πολιτών και των ομολόγων μας στον κλάδο της τεχνολογίας.»
Η Διευθύντρια του τμήματος δημόσιας πολιτικής και κυβερνητικών σχέσεων της Google, Lie Junius, δήλωσε: «Μέσω των υπηρεσιών μας, δεσμευόμαστε να προσφέρουμε στον κόσμο πρόσβαση σε πληροφορίες, αλλά πάντα απαγορεύαμε την ρητορική μίσους στις πλατφόρμες μας. Έχουμε αποδοτικά συστήματα για την εξέταση έγκυρων ειδοποιήσεων σε λιγότερο από 24 ώρες και για την απόσυρση παράνομου περιεχομένου. Είναι χαρά μας που συνεργαζόμαστε με την Επιτροπή για να αναπτύξουμε κοινές και ατομικές προσεγγίσεις ρύθμισης για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο.»
Η Monika Bickert, Επικεφαλής του τμήματος διαχείρισης παγκόσμιας πολιτικής στο Facebook, δήλωσε: «Χαιρετίζουμε τη σημερινή ανακοίνωση και την ευκαιρία να συνεχίσουμε τις εργασίες μας με την Επιτροπή και τον ευρύτερο κλάδο της τεχνολογίας για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους. Μαζί με μια παγκόσμια κοινότητα 1,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων εργαζόμαστε σκληρά για να εξισορροπήσουμε την παροχή στους πολίτες της δυνατότητας να εκφράζουν τις απόψεις τους, εξασφαλίζοντας, παράλληλα, ότι παρέχουμε ένα περιβάλλον σεβασμού. Όπως καθιστούμε σαφές στα πρότυπα της κοινότητάς μας, δεν υπάρχει θέση για τη ρητορική μίσους στο Facebook. Ενθαρρύνουμε τον κόσμο να χρησιμοποιεί τα εργαλεία αναφοράς μας, όταν εντοπίζουν περιεχόμενο που θεωρούν ότι παραβιάζει τα πρότυπά μας, ώστε να είναι μπορούμε να διερευνήσουμε το θέμα. Οι ομάδες μας σε όλο τον κόσμο εξετάζουν τις εν λόγω αναφορές όλο το 24ωρο και αναλαμβάνουν άμεσα δράση.»
Ο John Frank, Aντιπρόεδρος του τμήματος κυβερνητικών υποθέσεων της ΕΕ στη Microsoft, πρόσθεσε: «Εκτιμάμε την κόσμια συμπεριφορά και την ελεύθερη έκφραση, επομένως οι όροι χρήσης μας απαγορεύουν την υποστήριξη της βίας και της ρητορικής μίσους σε υπηρεσίες καταναλωτών που φιλοξενεί η Microsoft. Πρόσφατα ανακοινώσαμε πρόσθετα μέτρα για τη ρητή απαγόρευση της δημοσίευσης τρομοκρατικού περιεχομένου. Θα συνεχίσουμε να παρέχουμε στους χρήστες μας έναν τρόπο ώστε να μας ειδοποιούν εφόσον θεωρούν ότι παραβιάζεται η πολιτική μας. Η υιοθέτηση του κώδικα συμπεριφοράς επιβεβαιώνει εκ νέου τη δέσμευσή μας για το σημαντικό αυτό ζήτημα.»
Με την υπογραφή του εν λόγω κώδικα συμπεριφοράς, οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο. Σ’ αυτό περιλαμβάνεται η συνεχιζόμενη ανάπτυξη εσωτερικών διαδικασιών και κατάρτισης του προσωπικού, ώστε να διασφαλίζεται ότι εξετάζουν την πλειονότητα των έγκυρων ειδοποιήσεων για την απόσυρση ρητορικής μίσους σε λιγότερο από 24 ώρες και, εφόσον απαιτείται, αποσύρουν το εν λόγω περιεχόμενο ή απενεργοποιούν την πρόσβαση σ’ αυτό. Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών θα προσπαθήσουν επίσης να ενισχύσουν την υφιστάμενη συνεργασία τους με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, που θα συμβάλουν στη σήμανση περιεχομένου το οποίο προωθεί την υποκίνηση σε πράξεις βίας και μίσους. Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζουν επίσης να συνεχίσουν το έργο τους για τον εντοπισμό και την προώθηση ανεξάρτητων εναλλακτικών αφηγημάτων, νέων ιδεών και πρωτοβουλιών, καθώς και για την υποστήριξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων που ενθαρρύνουν την κριτική σκέψη.
Επίσης, οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών υπογραμμίζουν ότι ο παρών κώδικας συμπεριφοράς αποσκοπεί τόσο στην καθοδήγηση των δικών τους δραστηριοτήτων όσο και στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών με άλλες διαδικτυακές επιχειρήσεις, πλατφόρμες και φορείς εκμετάλλευσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Ο κώδικας συμπεριφοράς περιλαμβάνει τις ακόλουθες δημόσιες δεσμεύσεις:
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών, αναλαμβάνοντας ηγετικό ρόλο στην καταπολέμηση της διάδοσης ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο, συμφώνησαν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επί ενός κώδικα συμπεριφοράς ο οποίος προβλέπει τις εξής δημόσιες δεσμεύσεις:
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να καθιερώσουν σαφείς και αποτελεσματικές διαδικασίες για την εξέταση ειδοποιήσεων που αφορούν ρητορική μίσους στις υπηρεσίες τους, ώστε να μπορούν να αποσύρουν το σχετικό περιεχόμενο ή να απενεργοποιήσουν την πρόσβαση σ’ αυτό. Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να θεσπίσουν κανόνες ή κατευθυντήριες οδηγίες χρήσης των υπηρεσιών τους από την κοινότητα των χρηστών τους με τις οποίες να αποσαφηνίζουν ότι απαγορεύουν την προώθηση πράξεων υποκίνησης βίας ή μίσους.
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται, μόλις λάβουν έγκυρη ειδοποίηση απόσυρσης, να ελέγχουν την εν λόγω αίτηση με βάση τους κανόνες και τις κατευθυντήριες οδηγίες χρήσης των υπηρεσιών τους από την κοινότητα των χρηστών τους και, εφόσον απαιτείται, με την εθνική νομοθεσία μεταφοράς της απόφασης-πλαισίου 2008/913/ΔΕΥ, χρησιμοποιώντας προς τον σκοπό αυτόν ομάδες ειδικά επιφορτισμένες με την εξέταση των αιτήσεων.
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να εξετάζουν την πλειονότητα των έγκυρων ειδοποιήσεων για την απόσυρση ρητορικής μίσους σε λιγότερο από 24 ώρες και, εφόσον απαιτείται, να αποσύρουν το εν λόγω περιεχόμενο ή να απενεργοποιούν την πρόσβαση σ’ αυτό.
Επιπρόσθετα στα ανωτέρω, οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να εκπαιδεύουν και να ευαισθητοποιούν τους χρήστες των υπηρεσιών τους σχετικά με τα είδη περιεχομένου που απαγορεύονται βάσει των κανόνων και των κατευθυντήριων οδηγιών χρήσης των υπηρεσιών τους από την κοινότητα των χρηστών τους. Ως μέσο για την επίτευξη του σκοπού αυτού, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί το σύστημα ειδοποιήσεων.
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες για την υποβολή ειδοποιήσεων, με στόχο τη βελτίωση της ταχύτητας και της αποτελεσματικότητας της επικοινωνίας μεταξύ των αρχών των κρατών μελών και των επιχειρήσεων τεχνολογίας πληροφοριών, ιδίως όσον αφορά τις ειδοποιήσεις και την απενεργοποίηση της πρόσβασης σε ρητορική του μίσους στο διαδίκτυο ή την απόσυρση του εν λόγω περιεχομένου. Οι εν λόγω πληροφορίες πρέπει να διαβιβάζονται μέσω των εθνικών σημείων επαφής που θα ορίσουν, αντιστοίχως, οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών και τα κράτη μέλη. Με τον τρόπο αυτόν, θα παρασχεθεί, επιπλέον, η δυνατότητα στα κράτη μέλη, και ιδίως στις υπηρεσίες τους επιβολής του νόμου, να εξοικειωθούν περαιτέρω με τις μεθόδους εντοπισμού της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο και σχετικής ειδοποίησης των οικείων επιχειρήσεων.
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να ενθαρρύνουν την εκτεταμένη υποβολή ειδοποιήσεων και επισήμανση περιεχομένου που υποκινεί βία ή προωθεί πράξεις μίσους από ειδικούς, ιδίως μέσω συνεργασιών με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, διά της παροχής σαφών πληροφοριών σχετικά με τους ατομικούς εταιρικούς κανόνες και κατευθυντήριες οδηγίες χρήσης των υπηρεσιών τους από την κοινότητα των χρηστών τους, καθώς και σχετικά με τους κανόνες τους για τις διαδικασίες υποβολής καταγγελιών και ειδοποιήσεων. Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να επιδιώξουν την ενίσχυση των σχέσεών τους συνεργασίας με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών διά της διεύρυνσης του γεωγραφικού πεδίου των εν λόγω συνεργασιών, καθώς και, όπου αρμόζει, να παρέχουν υποστήριξη και εκπαίδευση, ώστε να μπορέσουν οι εταίροι τους από τον χώρο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών να αναλάβουν ρόλο «έμπιστου ανταποκριτή» ή ανάλογο, λαμβανομένης δεόντως υπόψη της ανάγκης διατήρησης της ανεξαρτησίας και της αξιοπιστίας τους.
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών στηρίζονται στην υποστήριξη των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε αντιπροσωπευτικό δίκτυο εταίρων από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και «έμπιστων ανταποκριτών» σε όλα τα κράτη μέλη, οι οποίοι θα συμβάλλουν στην υποβολή ειδοποιήσεων υψηλής ποιότητας. Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να δημοσιεύουν πληροφορίες σχετικά με τους «έμπιστους ανταποκριτές» στους δικτυακούς τόπους τους.
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να παρέχουν στο προσωπικό τους τακτική κατάρτιση σχετικά με τις τρέχουσες κοινωνιακές εξελίξεις και να ανταλλάσσουν απόψεις σχετικά με τις δυνατότητες περαιτέρω βελτίωσης.
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να εντείνουν τη συνεργασία μεταξύ τους αλλά και με άλλες πλατφόρμες και επιχειρήσεις μέσων κοινωνικής δικτύωσης για την ενίσχυση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών.
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας την αξία της ανεξάρτητης αντίκρουσης της ρητορικής του μίσους και των προκαταλήψεων, σχεδιάζουν να συνεχίσουν το έργο τους για τον εντοπισμό και την προώθηση ανεξάρτητων εναλλακτικών αφηγημάτων, νέων ιδεών και πρωτοβουλιών, και για την υποστήριξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων που ενθαρρύνουν την κριτική σκέψη.
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών δεσμεύονται να εντατικοποιήσουν το έργο τους με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για την παροχή κατάρτισης σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές καταπολέμησης της ρητορικής μίσους και των προκαταλήψεων και να αυξήσουν την κλίμακα των δράσεών τους προδραστικής προσέγγισης οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για να τις βοηθήσουν να υλοποιούν αποτελεσματικές εκστρατείες κατά της ρητορικής μίσους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, δεσμεύεται να συμβάλει στην προσπάθεια αυτή, προβαίνοντας σε ενέργειες για την καταγραφή των συναφών ειδικότερων αναγκών και απαιτήσεων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, δεσμεύεται να προωθήσει την τήρηση των δεσμεύσεων που περιλαμβάνονται στον παρόντα κώδικα συμπεριφοράς και από άλλες συναφείς πλατφόρμες και επιχειρήσεις μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Οι επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφοριών και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμφωνούν να επαναξιολογούν σε τακτική βάση τις δημόσιες δεσμεύσεις που περιλαμβάνονται στον παρόντα κώδικα συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένου του αντικτύπου τους. Επιπλέον, συμφωνούν να διεξαγάγουν περαιτέρω συζητήσεις για να αναζητήσουν τρόπους προώθησης της διαφάνειας και ενθάρρυνσης της ανάπτυξης αντεπιχειρημάτων και εναλλακτικών αφηγημάτων.
Προς τον σκοπό αυτόν, θα διοργανώνονται τακτικές συναντήσεις και θα υποβληθεί σχετική προκαταρκτική αξιολόγηση στην ομάδα υψηλού επιπέδου για την καταπολέμηση του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και άλλων μορφών μισαλλοδοξίας έως το τέλος του 2016.
