Του Λυγουριού οι εκκλησίες
Οι εκκλησίες του Λυγουριού είναι πραγματικό καμάρι.
Τις «έχτισε» ο Πολύκλειτος με πέτρες του Ασκληπιού
κομμένες στα «Θεόκαυτα» από αγγελικό νταμάρι.
Οι τοποθεσίες των εκκλησιών είναι ιδανικής επιλογής
σε τοπία φυσικού κάλλους και θέας πανοραμικής.
‘Ολοι οι ναοί είναι δείγματα σπουδαίας αρχιτεκτονικής
κυψέλες πίστης και λατρείας Ορθόδοξης Χριστιανικής.
Το υλικό της πέτρας βρέθηκε έτοιμο στο Ιερό «σπαρμένο»
και πάνω σε κάρα και σε σβάρνες από κει φερμένο.
Τον Ενδέκατο αιώνα ξεκίνησε να χτίζεται η πρώτη εκκλησιά
και η τελευταία τους πρώτους χρόνους του Όθωνα του βασιλιά.
Όλοι οι ναοί θεμελιώθηκαν με την φώτιση της Αγίας Τριάδος
και οι περισσότεροι επί Ιακώβου Επισκόπου Δαμάλων και Πεδιάδος
ο οποίος Ιάκωβος το «Χίλια Επτακόσια Δέκα Πέντε» και κάτι
αιχμαλωτίστηκε από Τούρκο-Αλγερινούς στο Ενετικό Ανάπλι.
Η λαϊκή παράδοση όμως τα παρουσιάζει κάπως διαφορετικά
Ότι ο Επίσκοπος, λέει, δεν έτρωγε τα ψάρια τα πολύ μικρά.
Και κείνες τις γόπες που του σερβίρισε ένας διάκος νιοφερμένος
δεν του άρεσαν, τις πέταξε στο κύμα, κι έφυγε αγανακτισμένος.
Μπήκε στη βάρκα του κι ανοίχτηκε κραδαίνοντας βαρύ καμάκι,
αποφασισμένος να χτυπήσει ροφό, σφυρίδα ή λαυράκι.
Εκεί τον είδε ένα κουρσάρικο καράβι με ασημί τιμόνι
τον πλεύρισε και με «ρεσάλτο» τον Επίσκοπο σκλαβώνει.
Αιχμάλωτο και νηστικό τον σύρανε στη μακρινή τη Μπαρμπαριά
και στο χερόμυλο τον βάλανε ν΄αλέθει ρεβύθια με κουκιά…
Στη συνέχεια πρόσεχε να μην ξυπνήσει του αφέντη το μωρό
και όσο το εκούναγε τραγούδαγε καημούς σε θλιβερό σκοπό.
«Πού ΄σαι πατρίδα μου γλυκιά που μου είχες όλα τα καλά
Πίσκοπε του Δαμαλά δεν κράτησες μήτε νου μήτε μυαλά»
…Με τα χρόνια ο Ιάκωβος απογοητεύτηκε κι άρχιζε να μαραζώνει
κι έμειναν χωρίς Επίσκοπο Πιγιάδα, Λυγουριό, Τροιζίνα κι Ερμιόνη…