Ήταν ο Καποδίστριας δικτάτορας; Τι λένε οι δήμαρχοι του Δικτύου Πόλεων

Tο Δίκτυο Πόλεων «Ιωάννης Α. Καποδίστριας» θεωρεί υποχρέωσή του να τοποθετηθεί στο θέμα που έχει προκύψει από τις απόψεις – δηλώσεις ενός μέλους της «Επιτροπής 2021», σχετικά με τον τρόπο διακυβέρνησης του Ιωάννη Α. Καποδίστρια στους 45 μήνες που ήταν Κυβερνήτης στο υπό σύσταση νεοελληνικό κράτος (1828-1831).

Η άποψη του καθηγητή Αριστείδη Χατζή περί διακυβέρνησης Καποδίστρια με «δικτατορικό τρόπο» είναι τουλάχιστον αναχρονιστική. Η έννοια αυτή δεν χρησιμοποιείτο και δεν συνάδει με τις πολιτειακές αντιλήψεις του 19ου αιώνα. 

Η έννοια των λέξεων δικτάτορας, δικτατορία, δικτατορικός, όπως γίνεται αντιληπτή και χρησιμοποιείται από τους πολιτικούς επιστήμονες και τους ιστορικούς καταδεικνύει αφενός καθεστώτα που εκκολάφτηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα στην Ευρώπη και αφετέρου καθεστώτα μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο κυρίως στη Λατινική Αμερική, στις χώρες του τρίτου κόσμου και στη Νότια Ευρώπη. 

Ειδικότερα η λέξη «δικτατορικός», με τελείως διαφορετική έννοια, εμφανίζεται στα μέσα του 19ου αιώνα (Φίνλεϋ 1862) και μαρτυρείται μετά από το 1877 από τον ιστορικό Κωνσταντίνο Σάθα.

Για να δημιουργηθεί δικτατορικό καθεστώς θα πρέπει να καταλυθεί ένα δημοκρατικό. Αυτές οι έννοιες – όπως και αυτή του «φιλελευθερισμού» άλλωστε – είχαν πολύ διαφορετικό νόημα τον 19ο αιώνα, και καθήκον των ιστορικών είναι να τις κατανοούν στα πλαίσια της εποχής τους και όχι στα πλαίσια σημερινών πολιτικών διεκδικήσεων.

Η δράση του Ιωάννη Α. Καποδίστρια και η αντιπολίτευση εναντίον του αποτελούν την αρχή της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους. Στο περιβάλλον αυτό «ο δικτατορικός τρόπος» δεν χωρεί ούτε περισσεύει.

Αίγινα, 12 Μαΐου 2020
Για το Δίκτυο Πόλεων «Ιωάννης Α. Καποδίστριας»

Γιάννης Ζορμπάς, Δήμαρχος Αίγινας, Πρόεδρος Δικτύου
Μερόπη Υδραίου, Δήμαρχος Κεντρικής Κέρκυρας
Δημήτρης Κωστούρος, Δήμαρχος Ναυπλιέων
Σίμος Ιωάννου, Δήμαρχος Αμμοχώστου