Εξοικονόμηση Ενέργειας στα Κτίρια: Αλλάζουν πολλά. Τα νέα εργαλεία, οι πόροι, οι επιθυμίες του ΥΠΕΝ

Πολλές εξελίξεις και αλλαγές σχεδιάζει το ΥΠΕΝ στην αγορά εξοικονόμησης ενέργειας, ειδικά στα κτίρια, τους επόμενους μήνες, που αν ευοδωθούν, θα σημάνουν μια μεγάλη αλλαγή στο τοπίο και την αγορά.

Του Θοδωρή Καραουλάνη

Πιο αναλυτικά, στην τελική ευθεία βρίσκεται το πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», για ενίσχυση των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας στις κατοικίες ενώ παράλληλα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προχωρά στην δημιουργία αγοράς για την παροχή ενεργειακών υπηρεσιών και στην εισαγωγή του θεσμού των ανταγωνιστικών διαδικασιών.
Σε λίγες ημέρες ο οδηγός για το νέο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ»

Όπως ανέφερε η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρα Σδούκου, σε διαδικτυακή της παρέμβαση σε διεθνές συνέδριο, τις επόμενες ημέρες θα δημοσιοποιηθούν λεπτομέρειες για το νέο «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», καθώς η Ελλάδα θέλει να επιτύχει στο ακέραιο τους στόχους που έχουν τεθεί από την Κομισιόν για την ενεργειακή μετάβαση και όπου μπορεί να τους ξεπεράσει.

«Για να γίνει αυτό απαιτείται αφενός η ενεργή συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων, αφετέρου η κινητοποίηση εντός του 2021 των ευρωπαϊκών πόρων τόσο του νέου ΕΣΠΑ, όσο και του Ταμείου Ανάκαμψης», ανέφερε η κ. Σδούκου.
Σύμφωνα με πληροφορίες της EURACTIV.gr, το ΥΠΕΝ επιθυμεί να δημοσιοποιήσει το δυνατόν συντομότερα τον οδηγό του νέου προγράμματος ώστε να προετοιμαστεί η αγορά, αλλά οι διαδικασίες, καθώς επέρχεται αναμόρφωση τόσο των προβλεπόμενων ενισχύσεων (όπως έχει ανακοινωθεί) όσο και των τεχνικών στοιχείων στο πρόγραμμα, παίρνουν χρόνο.

 

Αν ο οδηγός (και οι ΚΥΑ, τεχνικές οδηγίες κλπ) δεν είναι 100% έτοιμος μέσα στον Οκτώβρη, παράγοντες του ΥΠΕΝ προσανατολίζονται σε έκδοση των βασικών λεπτομερειών – σαν μίνι οδηγό. Αν και η κατεύθυνση, προς όλους, του Κωστή Χατζηδάκη είναι για ολοκλήρωση εντός Οκτώβρη. Ωστόσο, το ΥΠΕΝ έχει να αντιμετωπίσει και δυσκολίες που δημιουργεί η πολεοδομική νομοθεσία σε ορισμένες δράσεις του προγράμματος (όπως το πάχος των μονώσεων, το ύψος των κτιρίων κλπ). Πάντως το ΥΠΕΝ προαναγγέλλει σύντομα ανακοινώσεις.
Θυμίζουμε ότι σύμφωνα με τις κοινοτικές οδηγίες, όλες οι ριζικές ανακαινίσεις κτιρίων θα πρέπει να περιλαμβάνουν τόσο έργα ενεργειακής εξοικονόμησης όσο και δράσεις ενεργειακής αυτονόμησης, ενώ υποχρεωτική έχει γίνει σε αντίστοιχες περιπτώσεις (όπως και στα νέα κτίρια) η εγκατάσταση φορτιστών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα και οχήματα.

Παρότι το ΥΠΕΝ έχει θελήσει να παρουσιάσει την πρόσθεση του «Αυτονομώ» στο «Εξοικονομώ» ως ελληνικής έμπνευσης και πρωτοβουλία της παρούσας κυβέρνησης, η πραγματικότητα είναι ότι όλες αυτές οι δράσεις προβλέπονται στην κοινοτική οδηγία. Η ελληνική κυβέρνηση όμως λειτούργησε έξυπνα και έθεσε όλες τις δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια υπό τους όρους τις οδηγίας, αντί μόνο για τα νέα κτίρια και τη ριζική ανακαίνιση, προφανώς για να πάρει πιο εύκολα και την έγκριση της Κομισιόν στα νέα προγράμματα που σχεδιάζει αλλά και για να φέρει εμπροσθοβαρώς την έναρξη προγραμμάτων, την αξιοποίηση πόρων και την επίτευξη των στόχων που έχει βάλει η χώρα για το 2030 με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. 

Το πρόγραμμα Εξοικονομώ κατ’ Οίκον, τόσο στον πρώτο κύκλο του που χρηματοδοτήθηκε από το ΕΣΠΑ 2007-2013 όσο και στο δεύτερο κύκλο της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, χρηματοδοτείται από πόρους της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ για την Ελλάδα και αποτελεί ένα από τα γνωστότερα και πιο επιτυχημένα προγράμματα ενισχύσεων για πράσινες δράσεις στην Ελλάδα.

 

Μπαίνει «στην πρίζα» η εξοικονόμηση ενέργειας

Επίσης πρέπει να σημειώσουμε ότι η εξοικονόμηση Ενέργειας θα αποτελέσει βασικό χρηματοδοτικό άξονα για τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τους μέχρι στιγμής σχεδιασμούς του ΥΠΕΝ.

Η έγκριση του Ταμείου Ανάκαμψης έπεσε ως «μάνα εξ ουρανού» στο ΥΠΕΝ καθώς με τους υπάρχοντες ή πιθανούς πόρους από το τρέχον και επόμενο ΕΣΠΑ θα ήταν σχεδόν αδύνατον να υπάρξει εκτεταμένο πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια, με βάση τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα – αλλά και τις πραγματικές ανάγκης.

Σύμφωνα με πληροφορίες της ελληνικής EURACTIV και του economix.gr οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης που θα κατευθυνθούν σε εξοικονόμηση ενέργειας θα είναι πάρα πολλοί. Αυτές τις ημέρες γίνεται η τελική διαπραγμάτευση μέσα στην κυβέρνηση, καθώς στις 15 Οκτωβρίου θα παρουσιαστεί στην Κομισιόν το ελληνικό προσχέδιο. Όλα είναι ακόμη ρευστά σε επίπεδο πόρων (ακριβές ύψος) αλλά σίγουρα υπάρχουν μέσα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας σε κτίρια (κατοικίας και επαγγελματικά), παραγωγικές μονάδες αλλά και επενδύσεις εξοικονόμησης με βάση το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT).

Θυμίζουμε ότι αφενός το Ταμείο Ανάκαμψης έχει ειδικό πυλώνα για τις πράσινες επενδύσεις (που θα πρέπει να καλύπτουν το 30% του συνόλου των πόρων) ενώ το ΕΣΠΑ και όλοι οι πόροι από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία, την Πολιτική Συνοχής της ΕΕ και τα άλλα χρηματοδοτικά μέσα εντάσσονται στο πλαίσιο δράσης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Χατζηδάκης: με Το «Κύμα Ανακαινίσεων» θα ανακαινίζονται 60.000 κτίρια το χρόνο 

«Όταν ελήφθησαν οι αποφάσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης τον περασμένο Ιούλιο,  όλοι επισημάναμε ότι αντί για ένα ΕΣΠΑ, θα έχουμε δυο ΕΣΠΑ στη διάθεσή μας. Η ευθύνη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι πολύ μεγάλη καθώς πάνω από το 30% των συνολικών κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης πρέπει να διοχετευθεί σε δράσεις πράσινης ανάπτυξης. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης δίνεται πολύ μικρότερος χρόνος για την προετοιμασία των προτάσεων προς χρηματοδότηση. Έχουμε μερικούς μήνες, ενώ για το ΕΣΠΑ είχαμε μερικά χρόνια. Γνωρίζουμε επίσης ότι η προθεσμία για την δέσμευση των κονδυλίων είναι τρία χρόνια, ενώ στο ΕΣΠΑ επτά. Πρέπει δηλαδή να τρέξουμε μια κούρσα 5 χιλιομέτρων με τον ρυθμό ενός δρομέα…400 μέτρων», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηδάκης πρόσφατα, μιλώντας στο διαδικτυακό συνέδριο Olympia Forum.

Ο Υπουργός ΠΕΝ σημείωσε  ότι η πρώτη και κύρια δράση του Υπουργείου στο Ταμείο Ανάκαμψης θα είναι το «Κύμα Ανακαινίσεων», δηλαδή όλες οι δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης στα κτίρια. Στο επίκεντρο βρίσκεται το «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ» που είναι πολύ μεγαλύτερο σε προϋπολογισμό και ένταση ενισχύσεων σε σχέση με αντίστοιχα προγράμματα του παρελθόντος. Όπως είπε ο κ. Χατζηδάκης, στόχος είναι πλέον με τον νέο σχεδιασμό να καλύπτονται 60.000 κτίρια τον χρόνο, ενώ μέχρι σήμερα από τα προγράμματα εξοικονόμησης είχαν καλυφθεί 130.000 κτίρια σε μια δεκαετία.

Και στο βάθος ΗΛΕΚΤΡΑ για τα δημόσια κτίρια

Η ενεργοποίηση νέων θεσμικών εργαλείων (Επιχειρήσεις Ενεργειακών Υπηρεσιών – ΕΕΥ, ενεργειακός υπεύθυνος κτιρίων κλπ.), θα διευκολύνει την εφαρμογή προγραμμάτων όπως το «ΗΛΕΚΤΡΑ» που αφορά στη χρηματοδότηση παρεμβάσεων ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια κτίρια, με τη συμμετοχή ΕΕΥ στην υλοποίηση των παρεμβάσεων μέσω Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης. «Προβλέπεται επιδότηση και δανειοδότηση των Φορέων του Δημοσίου και ευρύτερου Δημοσίου που μπορούν με τη σειρά τους να απευθυνθούν σε ΕΕΥ για να τους βοηθήσουν, να υλοποιήσουν και να επιβλέψουν τις ενεργειακές παρεμβάσεις. Επίσης έχουμε προβλέψει και δυνατότητα εγγυοδοσίας, ώστε να μειώσουμε το κίνδυνο των εταιρειών που θα επιλέξουν να εμπλακούν στο «ΗΛΕΚΤΡΑ», ανέφερε η Γενική Γραμματέας Ενέργειας.

Σύμφωνα με πληροφορίες της EURACTIV.gr και του economix.gr, το πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ θα ενισχυθεί ιδιαίτερα τόσο από το Ταμείο Ανάκαμψης όσο και από το νέο ΕΣΠΑ, αλλά σε βάση συνεπενδύσεων, όπως είναι στην πραγματικότητα οι συμμετοχές των ΕΕΥ, αλλά και με άλλα παραπλήσια εργαλεία.

Ειδικά για τον θεσμό των ΕΕΥ, πέρα από επιμέρους προγράμματα του μελλοντικού ΕΣΠΑ, εξετάζεται από την κυβέρνηση να χρησιμοποιηθεί και μεγάλο μέρος των δανειακών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, τόσο σε δημόσια όσο και ιδιωτικά κτίρια.