Το …μυστικό όπλο των Αργείων που ισοπέδωσε τους πανίσχυρους Σπαρτιάτες στις Υσιές

Οι Υσιές, σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία, βρίσκονταν στα κοντά στα σύνορα του κράτους του Άργους και της Σπάρτης, ανατολικά της Τεγέας και ταυτίζονται με τον σημερινό Αχλαδόκαμπο.

Το 669 (ή το 668) π.Χ. έλαβε χώρα η άγνωστη σε πολλούς μάχη των Υσιών μεταξύ Αργείων και Σπαρτιατών η οποία αποτέλεσε γεγονός τεράστιας σημασίας για τις πολιτικές και κυρίως τις στρατιωτικές εξελίξεις στον ελλαδικό χώρο.

Ο Παυσανίας στα Αρκαδικά του αναφέρεται στη μάχη γράφοντας πως οι Αργείοι υπό τον Φείδωνα νίκησαν τους Σπαρτιάτες: «Εδώ είναι ο κοινός τάφος των Αργείων που νίκησαν τους Λακεδαιμόνιους στη μάχη των Υσιών. Η μάχη έλαβε χώρα όταν ο Πεισίστρατος ήταν επώνυμος άρχων στην Αθήνα, το τέταρτο έτος της 27 Ολυμπιάδας… Προσχωρώντας προς τα κάτω βλέπεις τα ερείπια των Υσιών που ήταν κάποτε πόλη και όπου οι Λακεδαιμόνιοι ηττήθηκαν»

Από την αρχαιότητα πιστευόταν πως αιτία της νίκης των Αργείων ήταν η τακτική της φάλαγγας που εφάρμοσαν για πρώτη φορά, βασιζόμενοι στο «μυστικό» τους όπλο. Ο λόγος για την ασπίδα τους, το λεγόμενο «Όπλον», από όπου και οπλίτες. Δεν είναι τυχαίο που η ασπίδα αυτή ονομάστηκε αργολική.

Το αργολικό Όπλον είχε κατά μέσο όρο διάμετρο 90 εκ. Ονομάστηκε αργολικό γιατί, σύμφωνα με την παράδοση, εφευρέτης της ιδίας αλλά και του σχηματισμού της φάλαγγας, ήταν ο Ηρακλείδης Βασιλιάς του Άργους Φείδων.

Ο Φείδων παραμένει έως σήμερα μια αινιγματική προσωπικότητα, για την οποία λίγα πράγματα γνωρίζουμε (μάλλον υπήρξαν δύο βασιλείς από το οίκο των Τημενιδών με το ίδιο όνομα, ο αρχαιότερος των οποίων βασίλευσε τον 9ο αιώνα). Επί των ημερών του – πρώτο μισό του 7ου αιώνα – η πόλη του Άργους κατέστη πρώτη δύναμη του ελλαδικού χώρου. Ο Φείδων έθεσε υπό την εξουσία του και την Αίγινα και έκοψε τα πρώτα ελληνικά νομίσματα, τις περίφημες χελώνες.

Οι ηττημένοι Σπαρτιάτες, καθώς και οι υπόλοιποι Έλληνες γρήγορα αντέγραψαν το σχηματισμό της φάλαγγας. Η επανάσταση στην στρατιωτική τέχνη είχε επιτευχθεί.