Το σαϊτάρι, η φάκα και μικρή ΔΕΗ

Του Βασίλη Καπετάνιου
Ο παππούς στο μεγάλο μπαλκόνι του δεύτερου ορόφου απολάμβανε την πρωινή δροσιά, τον πρώτο καφέ της ημέρας και την ανάγνωση από τα αποκόμματα των εφημερίδων. Ένα  χαμόγελο ζωγραφίστηκε από τα αριστερά προς τα δεξιά του προσώπου του όταν άκουσε τον εγγονό του να ανεβαίνει φουριόζος τις σκάλες και να σατιρίζει την επικαιρότητα, απευθυνόμενος με δήθεν αυστηρό ύφος στην γιαγιά του.
-Γιαγιά σε επιτάσσω, για ένα σούπερ καφέ (φώναξε ο Πετράν στην γιαγιά του).
-Μα εγώ δεν σου έκανα ποτέ απεργία παιδάκι μου.
-Μόνο σε εμένα, τώρα στα γεράματα, άρχισες την μουρμούρα και την διαμαρτυρία, για το τίποτα.
-Έ, όχι και για το τίποτα, από τα χαράματα, και με ένα φανελάκι βγήκες στην δροσιά για να διαβάσεις, πανελλαδικές δίνεις; ( παππούς και εγγονός αντάλλαξαν ένα συνωμοτικό βλέμμα σιωπής).
-Παππού πως τα είδες τα μέτρα με την μικρή ΔΕΗ;
-Η φάκα έφαγε τον ποντικό αλλά ο στόχος της ήταν το σαϊτάρι και τα κατάφερε.
-Μην αρχίσεις την ιστορία πριν φέρω τον καφέ του παιδιού, θέλω και εγώ να την ακούσω.
-Με το αυτί που έχεις θα την ακούσει ακόμα και αν την πω στην νοηματική!
-Να περιμένεις, έτοιμος είναι ο καφές.
-Λοιπόν που λες Πετράν, πριν από λίγα χρόνια τα σπίτια μας  ήταν μονοκατοικίες και γύρω -γύρω με κήπους και χωράφια. Σε αυτά λοιπόν υπήρχε και ένα ιερό ερπετό το σαϊτάρι.
-Πες του παιδιού, σπιτόφιδο, να καταλάβει. Έλα καμάρι μου, πάρε τον καφέ σου.
-Δεν πρόλαβα να το πω! Λοιπόν που λες αυτό το άκακο φίδι ήταν μια ιερή παράδοση των Ελλήνων. Σχετίζεται με την λατρεία του Δία, της Αθηνάς, του Απόλλωνα και τον Ασκληπιό. Τέτοια φίδια κουβαλούσαν μαζί τους οι Έλληνες όταν ίδρυαν τις αποικίες τους.
-Δεν μπορεί, κάποια χρηστική αξία κρύβεται πίσω από τον μύθο. Και η παράδοση του μύθου από γενιά σε γενιά αυτή την χρηστική αξία ικανοποιούσε.
-Ακριβώς Πετράν, οι παραδόσεις έδεναν την κοινότητα και πρόσφεραν κυριολεκτικά στην επιβίωση της. Ένα τέτοιο φίδι στην διάρκεια του κύκλου της ζωής του, κατανάλωνε μέχρι και 1.000 ποντίκια και αρουραίους.  Η θέση του, στα πάτερα ή ψηλά μέσα στα κεραμίδια που μπορούσε να χωθεί το έκανε ιδιαίτερα χρήσιμο, γιατί εκεί δεν μπορούσαν να δράσουν οι γάτες. Πολλοί νοικοκυραίοι με περισσή  ευλάβεια τοποθετούσαν ένα τέτοιο φίδι στο κελάρι τους, για προστασία από τα τρωκτικά. Είχαν σε τέτοιο σεβασμό αυτό το σπιτόφιδο ώστε αν κάποιος έβρισκε το «φιδοπουκάμισο», το δέρμα που άλλαζε μια φορά το χρόνο, το κρατούσε για φυλαχτό, παγανιστικά κατάλοιπα αλλά διατηρούσαν την συνέχεια.
-Δεν μου λες που ταιριάζει το σπιτόφιδο με την μικρή ΔΕΗ.
-Γιαγιά λίγο βιαστική είσαι σήμερα.
-Βιάζομαι να μαγειρέψω μην γίνει καμία διακοπή ρεύματος.
-Λοιπόν, μέχρι πριν λίγα σχετικά χρόνια οι άνθρωποι βίωναν μέσα από την καθημερινή τους ζωή τρεις σημαντικές έννοιες, την κοινότητα, την αυτονομία και την αυτάρκεια. Ο γιούκος με τα ρούχα και το κελάρι ή αλλιώς ο θόλος όπως τον έλεγαν τους έδιναν μεγάλη αντοχή να αντέξουν τις κακουχίες, οι οποίες συνέβαιναν κάθε χρόνο αλλά δεν τους πτοούσαν. Όμως το εμπόριο, το μεγάλο κεφάλαιο έψαχναν για νέες αγορές , ειδικά  για εξαρτημένους καταναλωτές. Ο φόβος και η απειλή της πείνας είναι απαραίτητα στοιχεία για την επιβολή της αναγκαιότητας του μεταπρατικού εμπορίου, της εξαρτημένης κοινωνίας. Ένας δαιμόνιος έμπορος, μεγάλος κεφαλαιοκράτης, σκέφθηκε ότι σε βάθος χρόνου πρέπει να δημιουργήσει νέες ανάγκες στους ανθρώπους. Έπρεπε να ξεριζώσει από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων τις τρεις βασικές έννοιες αυτάρκεια, αυτονομία και κοινότητα. Τα τρία αυτά εμπόδια έπρεπε να εξαφανιστούν για να μπορέσει να αναπτύξει τις καταναλωτικές ανάγκες. Για την κοινότητα δεν χρειάστηκε να κάνει τίποτα, έβαλε τους πολιτικούς να ακολουθήσουν  μονόδρομα ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Έτσι λοιπόν με τον «Καποδίστρια» και τον «Καλλικράτη» καταστρέψαμε τις κοινότητες,  τα κύτταρα που μας κράτησαν στον Ελληνικό τρόπο στα τετρακόσια χρόνια της τουρκοκρατίας.  Για την εκσυγχρονιστική Τροία ευρωπαϊκών προδιαγραφών, θυσιάζουμε σαν άλλη Ιφιγένεια των Ελλήνων την κοινότητα. Αγνοώντας συνειδητά  ότι αυτή η θυσία είναι ο Δούρειος Ίππος για την τελική μας άλωση.
-Τελικά θα μας πεις την ιστορία που έφτιαξε το μυαλό σου;
-Αν με αφήσεις σήμερα, ναι! Ο έμπορος αυτός όταν έφτασε στις κοινότητες και τις γειτονιές έκανε ένα διαφημιστικό δώρο, σε κάθε σπίτι χάρισε από μια φάκα, με γερά σιδερένια κάγκελα. Μέσα σε αυτή την σιδερένια παγίδα θα πιάνονταν ζωντανά τα ποντίκια.  Δωρεάν ήταν γιατί να μην πάρουν οι άνθρωποι;
-Και γιατί ήθελε ζωντανό τον ποντικό; (Ρώτησε η γιαγιά.)
-Εδώ ήταν το μυστικό και η μεγάλη του επιτυχία. Γιατί με τα ζωντανά ποντίκια κατόρθωσε και έδιωξε τα πανάρχαια σαϊτάρια από τα σπίτια μας. Χάθηκε η πανάρχαια προστασία στους θόλους , στα πάτερα στα κεραμίδια. Το ζωντανό παγιδευμένο ποντίκι μέσα στην φάκα ήταν η πιο εύκολή λεία για το σαϊτάρι. Περνούσε το εύκαμπτο  κορμί του μέσα στην παγίδα και καταβρόχθιζε χωρίς κόπο τον ποντικό. Άντε μετά να βγει από τα κάγκελα έτσι όπως είχε μέσα στο σώμα του τον τεράστιο ποντικό.
-Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια λοιπόν.
-Ακριβώς Πετράν, οι νεοέλληνες σιγά-  σιγά  αποκομμένοι από την παράδοση τους είχαν λησμονήσει την αξία του σπιτόφιδου. Πέταγε μαζί με τον ποντικό και το σαϊτάρι. Στην αρχή ο έμπορος έκανε χρυσές δουλειές με τις φάκες. Γιατί είπαμε ένα σπιτόφιδο σε όλη την ζωή του περίπου 1.000 ποντίκια χρειαζόταν για να επιβιώσει. Αλλά ο μακρινός του στόχος ήταν να διαμορφώσει νέα καταναλωτικά ήθη. Όσες φάκες και να βάλανε οι άνθρωποι η ζημιά έγινε. Άσε που τα ποντίκια έμαθαν το κόλπο και άρχισαν να αποφεύγουν τις θανατηφόρες παγίδες. Τα αφύλακτα κελάρια, χωρίς την παρουσία του σπιτόφιδου  έγιναν ο νέος παράδεισος τους. Άρχισαν οι πρώτες μεγάλες ζημιές στα αγαθά των ανθρώπων, δηλητήρια δεν μπορούσαν να βάλουν μέσα στον θόλο με τα προϊόντα τους. Άρχισαν να ανοίγουν και τα πρώτα μικρομάγαζα τα οποία πωλούσαν αυτά που είχαν ανάγκη οι άνθρωποι. Οι κάτοικοι ευγνωμονούσαν τον έμπορο για την σωτήρια εμπορική του κίνηση. Όλοι σχεδόν σταμάτησαν τα έχουν την αυτάρκεια των κελαριών τους, έπαψαν να είναι δημιουργοί αγαθών και έγιναν εξαρτώμενοι καταναλωτές του πανέξυπνου έμπορου.
-Να φανταστώ και την πορεία των εμπορικών εξελίξεων παππού. Στην αρχή τα προϊόντα πωλούνταν σε χαμηλές ή σε πολύ ικανοποιητικές τιμές . Μόλις όμως απόκτησε μονοπωλιακή εξάρτηση απέναντι τους, χρέωνε ότι ήθελε και όπως ήθελε.
-Ακριβώς έτσι έγινε η ιστορία, οι άνθρωποι έγιναν εξαρτώμενοι και από αγαθά που δεν χρειάζονταν. Χάθηκε η αυτάρκεια και η αυτονομία, δεν υπήρχε η κοινότητα για να βρουν την δύναμη τους. Ο έμπορος τους πρόσφερε μια άλλη δύναμη μια νέα αξία, τα δάνεια , τα πρώτα πιστωτικά ιδρύματα έκαναν την εμφάνιση τους και όλα πήραν τον δρόμο της εξάρτησης.
-Δηλαδή πιστεύεις ότι για την μικρή ΔΕΗ είχε προηγηθεί κάποια αντίστοιχη φάκα.
-Δεν είναι μόνο η ΔΕΗ, είναι όλη μας η πορεία από τον εμφύλιο και μετά, ιδιαίτερα μετά την μεταπολίτευση. Είμαστε ένα κομμάτι γης λουσμένο στον ήλιο, ένα κομμάτι γης με πλούσιος αέρηδες. Αν είχαμε στον νου την αυτονομία και την αυτάρκεια εδώ και χρόνια θα ήταν παρελθόν ο λιγνίτης, οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας, ο ήλιος και ο αγέρας θα ήταν η δύναμη μας. Αλλά για να έχεις μια τέτοια στρατηγική πρέπει να έχεις ιερούς φύλακες στο θόλο, στο πατάρι στα κεραμίδια. Συστηματικά εδώ και χρόνια μας προσφέρουν δυτικότροπες φάκες, πολλές από αυτές δωρεάν η ακόμα και επιδοτούμενες παρακαλώ. Συστηματικά χάνουμε με την δική μας θέληση την αυτονομία και την αυτάρκεια μας. Χάθηκε η γεωργία , η κτηνοτροφία και η αλιεία μέσα  από επιδοτούμενα προγράμματα.  Όλο αυτό το πανηγύρι των επιδοτούμενων και με αποδοχή καταστροφών κάποτε θα είχε ένα τέλος.  Μέσα σε κάθε ευρωπαϊκή παγίδα που μόνοι μας βάλαμε στο σπίτι μας πετάγαμε και ένα «σαϊτάρι». Ένα-ένα χάσαμε τα  κομμάτια από την Ελληνικότητα που ξεπερνούσε τα όρια του Ελλαδικού χώρου. Από τρόπος του νοείν και του ευ- ζειν γίναμε ένας εύκολος τόπος του καταναλώνειν.
-Δηλαδή το πρόβλημα δεν είναι η μικρή ΔΕΗ.
-Η πορεία προς την μικρή ΔΕΗ είναι δρομολογημένη από την δεκαετία του 90, από τότε ξεκίνησε βαθμιαία η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας εταιρείας. Μπες στο διαδίκτυο να βρεις του νόμους που δρομολόγησαν την πώληση της ΔΕΗ. Και εκείνα τα χρόνια αν κάποιοι πρόβαλαν αντίσταση, ή είχαν αντίθετη άποψη τους χαρακτήριζαν γραφικούς.
-Δηλαδή είναι σα να μας λες ότι δεν υπάρχει λύση.
-Και βέβαια υπάρχει λύση, αλλά πρέπει να αντιληφθούμε ότι η ενέργεια, το νερό, η τροφή και σε λίγα χρόνια και ο αέρας όταν γίνονται καταναλωτικά αγαθά αργά ή γρήγορα θα πάρουν μονοπωλιακό χαρακτήρα. Δεν είναι μια μικρή ΔΕΗ που πρέπει να σώσεις, αλλά τα ευρωπαϊκά μονοπώλια που πρέπει να πολεμήσεις. Για να πολεμήσεις όμως πρέπει να έχεις κοινοτική συνείδηση και συλλογικό όραμα.  Χρειαζόμαστε ξανά τα σύμβολα και τα αρχαία φυλαχτά μας…..
-Αμάν (  φώναξε η γιαγιά ) κόπηκε το ρεύμα πως θα σας ετοιμάσω τα ψάρια για το μεσημέρι….
-Θα ψήσουμε στα κάρβουνα αγάπη μου….
-Άντε άσε τις ιστορίες και άντε να ανάψεις φωτιά και να προσέχεις μην είναι κανένα φίδι εκεί μέσα στην κασέλα με τα κάρβουνα….