Μαρίνης Μπερέτσος: Νομοθεσία σταθμός στο θεσμικό περιβάλλον των Αναπτυξιακών Εταιρειών της χώρας

Τομή στο θεσμικό περιβάλλον λειτουργίας των Αναπτυξιακών Εταιρειών, τα άρθρα 20 και 21 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου του Υπουργείου Εσωτερικών.

13 χρόνια μετά τον Ν.3463/2006 με τις παραπάνω διατάξεις, οι Αναπτυξιακές Εταιρείες της Αυτοδιοίκησης, αναλαμβάνουν με σαφήνεια νέα καθήκοντα ουσιαστικής στήριξης της αναπτυξιακής διαδικασίας μέσω της υποστήριξης στον σχεδιασμό και υλοποίηση έργων υποδομής από τους Δήμους μετόχους της.

Το σημαντικότερο πρόβλημα των Δήμων και ειδικότερα των Δήμων της ελληνικής υπαίθρου, είναι ο σχεδιασμός, η μελέτη και η υλοποίηση έργων υποδομής, που αντιμετωπίζουν βασικά προβλήματα για την οικονομική ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής στην ελληνική ύπαιθρο.

Η οικονομική ανάπτυξη χωρίς έργα υποδομής είναι «επί της άμμου θεμελιωμένη» και ακριβή. Χωρίς αγροτική οδοποιία και χωρίς αρδευτικά δίκτυα δεν υπάρχει βιώσιμη κτηνοτροφία άρα ούτε παραγωγή τυροκομικών προϊόντων, άρα ούτε ελληνική γαστρονομία κλπ. Αντίστοιχα, χωρίς τη λειτουργία Δικτύων Αποχέτευσης και λειτουργία Βιολογικών Καθαρισμών, η τουριστική ανάπτυξη ακόμη και η παραγωγή γεωργικών προϊόντων, είναι «ευάλωτη», απέναντι, στις περιοχές που διαθέτουν και λειτουργούν ανάλογες υποδομές.

Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για έξυπνη γεωργία και αγροτική καινοτομία χωρίς να έχουμε λύσει τα θέματα των υποδομών. Τα τελευταία χρόνια, μεταφέρθηκαν σειρά αρμοδιότητες στους Δήμους της χώρας, εκπονήθηκαν επιχειρησιακά προγράμματα, σχεδιάστηκαν ειδικά προγράμματα, αλλά απολογιστικά προκύπτει ότι, ο σχεδιασμός και η παραγωγή έργων υποδομής, δεν αντιστοιχήθηκε ούτε στις ανάγκες, ούτε στα ευκαιρίες χρηματοδότησης παρόμοιων έργων.

Θεσμικά εργαλεία των Δήμων όπως οι Ανώνυμες Αναπτυξιακές Εταιρείες ΟΤΑ, δεν αξιοποίησαν τις δυνατότητες που τους έδινε το άρθρο 252 του Νόμου 3463/2006 για την τεχνική στήριξη των ΟΤΑ των ενώσεων τους κλπ.

Λειτούργησαν πετυχημένα, αλλού λιγότερο και αλλού περισσότερο, στην υλοποίηση αναπτυξιακών προγραμμάτων όπως τα τοπικά προγράμματα LEADER, λειτουργώντας σε πολλές περιπτώσεις ως μια μικρή αποκεντρωμένη δομή του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, αποκομμένη από τους μετόχους της.

Παρότι επενδύθηκαν τεράστιοι πόροι τις δύο προηγούμενες προγραμματικές περιόδους για συγκρότηση Περιφερειακών Μηχανισμών Υποστήριξης και Δομών Στήριξης, δεν υπήρξε μετεξέλιξη σε Ισχυρούς Περιφερειακούς Μηχανισμούς Στήριξης και Ενδιάμεσους Φορείς Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Το παραπάνω σχέδιο νόμου δίνει νέες μεγάλες ευκαιρίες για τους μηχανισμούς αυτούς εξυπηρετώντας ταυτόχρονα τους Δήμους μετόχους των Εταιρειών αυτών.

Ασφαλώς και χρειάζεται να εξασφαλιστεί η απαραίτητη ευελιξία για τους θεσμούς αυτούς για να διατηρήσουν την αποτελεσματικότητα τους, όπως να συνεχίζουν να λειτουργούν με κανόνες ασφαλώς και μηχανισμούς ελέγχου εκτός των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης.

Η θεσμοθέτηση των Αναπτυξιακών Εταιρειών με το προτεινόμενο νομοσχέδιο ως Αναθετουσών Αρχών και ως Ενδιάμεσων Φορέων Διαχείρισης, τις τοποθετεί στον πυρήνα του θεσμικού περιβάλλοντος τόσο του ΕΣΠΑ, όσο και του Σχεδιασμού και Παραγωγής Έργων. Δεν παραπέμπει και δεν πρέπει να παραπέμπει υποχρεωτικά στην υπαγωγή στους Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.

Η προοπτική για Αποκεντρωμένους Ενδιάμεσους Φορείς του Υπουργείου Εσωτερικών, αποτελεί μία τεράστια δυναμική και ταυτόχρονα δημιουργεί όρους ισονομίας στους δήμους και άρα στους δημότες για τη διεκδίκηση πόρων και την υλοποίηση ζωτικής σημασίας έργων υποδομής.

Όμως οι απόψεις περί απόσυρσης ενός σχεδίου νόμου που απευθύνεται στους Δήμους της χώρας από τις Αναπτυξιακές Εταιρείες τους και από τα στελέχη κυρίως των Εταιρειών με κύρια επιχειρήματα τα εργασιακά και μισθολογικά θέματα είναι εύλογο να είναι κύριο θέμα και επιχειρηματολογία ενός οργάνου των εργαζομένων που δεν έχει συγκροτηθεί ακόμη πιστεύω όμως ότι δεν εκπροσωπούν τους μετόχους των Εταιρειών που είναι οι Δήμοι.

Η «ανάγνωση» του νομοσχεδίου είναι περιορισμένου ορίζοντα διότι θεωρείτε δεδομένη η προνομιακή αποκλειστική και μονοπωλιακή διαχείριση του προγράμματος LEADER και την επόμενη περίοδο από τις Αναπτυξιακές Εταιρείες με αυτή την δομή και μετοχική σύνθεση.

Η επισήμανση σε επίσημα κείμενα για την προβληματική διαχείριση του προγράμματος LEADER από την ΕΔΠ που εκχωρεί αρμοδιότητες, ένας φορέας με μετόχους στην συντριπτική τους πλειοψηφία φορείς του δημοσίου όπως είναι οι ΟΤΑ, που είναι οι Αναπτυξιακές με την νομική μορφή και πριν και μετά τον νόμο δεν φαίνεται να προβληματίζει όσο θα έπρεπε. Στον διάλογο που γίνεται με αφορμή το νομοσχέδιο θα πρέπει να μπει ο προβληματισμός αυτός.

Αν ενόψει του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027 και ειδικότερα των τοπικών προγραμμάτων LEADER δεν προκύπτει η αποκλειστικότητα των δικαιούχων στις Αναπτυξιακές Εταιρείες αλλά ανοίξει ανταγωνιστικά το παιχνίδι των ΟΤΔ το ερώτημα που βάζω είναι ποια είναι η θέση μας για το σχέδιο νόμου και πόσα προγράμματα από τα εγκεκριμένα θα υλοποιηθούν?

Συμπερασματικά

Το προτεινόμενο νομοσχέδιο βελτιούμενο σε κάποια σημεία που αφορούν την λειτουργία των Αναπτυξιακών Εταιρειών εκτός Γενικής Κυβέρνησης αποτελεί τεράστιας σημασίας θεσμική κατοχύρωση των Εταιρειών των εργαζομένων σε αυτές, ανοίγει προοπτικές δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας νέων επιστημόνων και αποτελεί νομική βάση επανεκκίνησης τους σε μία νέα χρησιμότητα για τους μετόχους τους. Η διαχείριση των τοπικών προγραμμάτων LEADER είναι αντικείμενο μιας Ομάδας Τοπικών Συμφερόντων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα της οικονομίας σε τοπικό επίπεδο που θα αναδείξει νέες δυναμικές με βάση και την ευρωπαϊκή εμπειρία.

Θα πρέπει λοιπόν να γεμίσει την σκέψη μας και τα επιχειρήματα μας η σύνεση εκείνη που δεν κάνει απαραίτητο σε κοντινό χρόνο τον στίχο του Καβάφη : ..τι περιμένουμε στην αγορά …γιατι οι βάρβαροι θα φτάσουν σήμερα……γιατί ενύχτωσε και οι βάρβαροι δεν ήρθαν ….μερικοί φτάσαν από τα σύνορα και είπαν βάρβαροι πια δεν υπάρχουν….και τώρα τι θα κάνουμε χωρίς βαρβάρους …..οι άνθρωποι αυτοί ήσαν κάποια λύση

Ο Γενικός Διευθυντής Αναπτυξιακής Πάρνωνα Μαρίνης Μπερέτσος