Σχέδιο για την ενίσχυση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) από την 1η Ιουλίου

Σήμερα, οι πρόεδροι πέντε θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Jean-Claude Juncker, ο Πρόεδρος της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης κ. Donald Tusk, ο Πρόεδρος του Eurogroup κ. Jeroen Dijsselbloem, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ. Mario Draghi και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. Martin Schulz παρουσίασαν φιλόδοξα σχέδια για την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) από την 1η Ιουλίου 2015 και την ολοκλήρωσή της το αργότερο μέχρι το 2025. Για να υλοποιήσουν το όραμά τους για το μέλλον της ΟΝΕ, οι πέντε Πρόεδροι προωθούν συγκεκριμένα μέτρα που θα εφαρμοστούν σε τρία Στάδια. Ενώ ορισμένες από τις δράσεις θα πρέπει να επικεντρωθούν στα επόμενα έτη, όπως είναι π.χ. η εισαγωγή ενός Ευρωπαϊκού Συστήματος Εγγύησης Καταθέσεων, άλλες δράσεις προχωρούν περαιτέρω σε ό,τι αφορά τον τρόπο επιμερισμού της κυριαρχίας των κρατών μελών της ευρωζώνης, όπως είναι για παράδειγμα η δημιουργία ενός μελλοντικού Ταμείου (treasury) για τη ζώνη του ευρώ. Αυτό αποτελεί μέρος του οράματος των πέντε Προέδρων σύμφωνα με το οποίο προσοχή πρέπει να δοθεί και σε θέματα πέραν της επιβολής κανόνων στα τραπεζικά ιδρύματα με σκοπό να διασφαλιστεί η απόλυτη και διάφανη αρχιτεκτονική της ΟΝΕ. Στις Πολιτικές Κατευθύνσεις του Προέδρου Juncker η εμβάθυνση και η δημιουργία μιας δικαιότερης Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης αποτελεί μία από τις 10 προτεραιότητες.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Juncker δήλωσε: «Το ευρώ είναι το νόμισμα των 19 κρατών μελών της ΕΕ και περισσότερων από 330 εκατομμύριων πολιτών. Θα πρέπει να είμαστε περήφανοι για αυτό. Είναι κάτι που προστατεύει την Ευρώπη. Είναι όμως και κάτι που μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα. Η Οικονομική και Νομισματική μας Ένωση παραμένει ανολοκλήρωτη. Κατά την ανάληψη των καθηκόντων μου υποσχέθηκα ότι θα επεδίωκα να παγιώσουμε και να συμπληρώσουμε τα πρωτόγνωρα μέτρα που λάβαμε κατά τη διάρκεια της κρίσης και να τα καταστήσουμε δικαιότερα από κοινωνική άποψη και με μεγαλύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση. Σήμερα, εμείς, οι πέντε πρόεδροι, προσδιορίζουμε το κοινό μας όραμα. Ο κόσμος μας παρακολουθεί και θέλει να γνωρίζει προς τα πού βαδίζουμε. Σήμερα, παρουσιάζουμε την πορεία της νομισματικής μας ολοκλήρωσης και τον τελικό της προορισμό.»

Ο κ. Valdis Dombrovskis, Αντιπρόεδρος για το Ευρώ και τον Κοινωνικό Διάλογο, δήλωσε: «Η οικονομική και νομισματική ένωση έχει ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια, ιδίως υπό το πρίσμα της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης.Παρ’ όλα αυτά, η ΟΝΕ δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Η σημερινή έκθεση δείχνει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να ενισχυθεί σταδιακά περαιτέρω κατά τα προσεχή έτη. Είμαστε έτοιμοι να υποβάλουμε τις συγκεκριμένες προτάσεις που απαιτούνται για να υλοποιηθεί αυτό το φιλόδοξο, αλλά συνάμα και ρεαλιστικό όραμα. Εντούτοις, μια ολοκληρωμένη ΟΝΕ δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι ένα μέσο που μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη μεγαλύτερης ανάπτυξης, περισσότερων θέσεων εργασίας και περισσότερης ευημερίας για όλους τους πολίτες, τώρα και στο μέλλον.»

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, ιδίως με τη σύσταση της Τραπεζικής Ένωσης, η ΟΝΕ δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Οι αποκλίσεις σε όλη τη ζώνη του ευρώ είναι σημαντικές ενώ η κρίση των τελευταίων ετών έχει υπογραμμίσει περισσότερο τις υφιστάμενες ελλείψεις. Είναι σαφές ότι με 18 εκατομμύρια άνεργους και πολλούς άλλους εκτεθειμένους στον κίνδυνο του κοινωνικού αποκλεισμού, πρέπει ακόμη να γίνουν πολλά ώστε να μετατραπεί η ζώνη του ευρώ – η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου – σε ένα απόλυτα σταθερό οικοδόμημα. Χρειαζόμαστε μια μόνιμη, δίκαιη και δημοκρατικά νομιμοποιημένη βάση για το μέλλον που να συμβάλλει σε μεγαλύτερη ανάπτυξη, περισσότερες θέσεις εργασίας και περισσότερη ευημερία για όλους τους πολίτες.

Η έκθεση ορίζει τρία διαφορετικά στάδια για τη πραγματοποίηση του οράματος των πέντε προέδρων.

• Στάδιο 1 ή «Εμβάθυνση στην Πράξη»(1 Ιουλίου 2015 – 30 Ιουνίου 2017). Χρήση των υφιστάμενων μέσων και των ισχυόντων Συνθηκών για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και της διαρθρωτικής σύγκλισης, την επίτευξη υπεύθυνων φορολογικών πολιτικών τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο της ζώνης του ευρώ, την ολοκλήρωση της δημοσιονομικής ένωσης και την ενίσχυση της δημοκρατικής λογοδοσίας.
• Στάδιο 2 ή «Ολοκλήρωση της ΟΝΕ». Θα δρομολογηθούν ευρύτερες δράσεις ώστε να καταστεί πιο δεσμευτική η διαδικασία σύγκλισης, π.χ. μέσω μιας σειράς από κοινώς συμφωνηθέντα κριτήρια σύγκλισης νομικού χαρακτήρα, καθώς και τη σύσταση ενός Ταμείου (treasury) για τη ζώνη του ευρώ.
• Τελικό Στάδιο (το αργότερο έως το 2025). Από τη στιγμή που θα εφαρμοστούν πλήρως όλα τα μέτρα, μια βαθιά και ουσιαστική ΟΝΕ θα προσφέρει μια σταθερή και ευημερούσα περιοχή  για όλους τους πολίτες των κρατών μελών της ΕΕ που μοιράζονται το κοινό νόμισμα, καθιστώντας την ελκυστική και για άλλα Κράτη Μέλη της ΕΕ που επιθυμούν να γίνουν μέλη της, εφόσον αυτά είναι έτοιμα να το πράξουν.

 
Για να προετοιμάσει τη μετάβαση από τη φάση 1 στη φάση 2, η Επιτροπή θα υποβάλει μια Λευκή Βίβλοτην άνοιξη του 2017, στην οποία θα περιγράφονται τα επόμενα βήματα που απαιτούνται, συμπεριλαμβανομένων και των νομικών μέτρων για την ολοκλήρωση της ΟΝΕ στο στάδιο 2. Αυτό ακολουθεί το μοντέλο της Λευκής Βίβλου του Jacques Delors από το 1985. Με μια σειρά από μέτρα και χρονοδιάγραμμα που συνδέεται με την εφαρμογή των μέτρων αυτών, η συγκεκριμένη Λευκή Βίβλος άνοιξε το δρόμο για την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη, η οποία αποτελεί τη νομική βάση του σχεδίου για την ενιαία αγορά.